Dysgwr Les yn cwblhau campwaith....

Geirfa yn isod / Vocab beneath

Mae dysgwr o ardal Wrecsam wedi cwblhau campwaith sef cyfieithiad o nofel Cymraeg enwog.
Dwi'n cofio cyfarfod Les Barker am y tro gyntaf mewn 'sesiwn sgwrs' yn Yr Wyddgrug tua pedair mlynedd yn ól.  Ar y pryd roedd o wedi bod yn dysgu Cymraeg  ers dim ond cwpl o flynyddoedd dwi'n meddwl, a dwi'n cofio'r sypreis o ddysgu am ei waith pob dydd, sef  bardd!  'Googlio fo!', dwi'n cofio rhywun yn dweud nes ymlaen.  Mi wnes i wrth gwrs, a wnes i ddarganfod bod Les yn fardd adnabyddus, ac wedi cyhoeddi nifer fawr o lyfrau dros y flynyddoedd.   Y dyddiau yma mae o'n barddoni a pherfformio yn y Gymraeg hefyd, ond yr wythnos yma gaeth o sylw a chlod am ei addasiad/cyfieithiad o nofel Daniel Owen  'The Trials of Enoc Huws'.  Mae Daniel Owen yn un o feibion enwocaf Yr Wyddgrug, ac yn nhafarn Y Pentan gaeth y llyfr ei lansio, adeilad oedd yn siop teiliwr yn nyddiau Owen, a lle wnaeth o weithio.  Dyma esboniad dros enw siop Cymraeg y dre jysd dros y ffordd: Siop y Siswrn (The scissors shop).  Mae'r stori yn cymryd lle mewn tre debyg iawn i'r Wyddgrug rhywbryd yn y 19C (y pedwaredd canrif ar bymtheg!), ac rhaid i mi roi'r fersiwn Saesneg (a'r un Cymraeg) ar fy rhestr nadolig!!

cwblhau-complete
sef - namely
campwaith-feat of work
cyfieithiad-translation
dim ond ers - only since
sypreis - suprise!
ei waith bob dydd - his day job
bardd - poet
nes ymlaen -later on
darganfod - discover
adnabyddus - well known
cyhoeddi - to publish
barddoni - to write poetry
c(h)lod - praise
addasiad - adaption
m(f)eibion - sons
enwocaf - most famous
lansio - to launch
teilwr - tailor
d(n)yddiau - days
esboniad - explanation
cymryd rhan - takes place
fersiwn - version

Cenedl heb iaith yw cenedl heb galon..

The above Welsh saying is one of many in a list on the Omniglot website 'about languages', which is well worth a look.

The translation is (as I'm sure you knew!) 'a nation without a language is a nation without a heart'

Many other languages have sayings that express a similar sentiment, for instance a Breton has one that says: 'Hep brezhoneg, breizh ebet' - Without Breton there is no Brittany (notice the similarity in the words for 'without').

In Scottish Gaelic the loss of the language is seen in equally disastrous terms: 'Am fear a chailleas a chanain caillidh e a shaoghal' - He who loses his language loses his world.


Manx plays the blame game, and has a saying that puts the responsibility for  the decline of the language(perhaps somewhat harshly!) on the arrival of tourism:

'Tra haink ny skibbyltee boghtey stiagh hie yn Ghaelg magh' -  When the tourists came in, the Manx language went out.

I rather like the Yiddish saying that translates to something like this;  A language is a dialect with an army and navy..

Strydoedd Cymreig Lerpwl...

I was reading this week about the soon to disappear 'Welsh Sreets' of the Dingle in Liverpool. 
(I haven't done a complete translation (too tired!) but you'll find a 'geirfa' (vocab) below):

Wnes i ddarllen erthygl diddorol yng nghylchgrawn 'Barn' y mis yma, yn cofnodi hanes rhai o 'strydoedd Cymreig' dinas Lerpwl. Mae Dr Ben Rees yn arbennigwr ar hanes Cymry Glannau Mersi, ac yn yr erthygl mae o'n son am 'strydoedd Cymreig' y Dingle, sy'n ar fin cael eu dymchwel gan gyngor y ddinas.   Gwaith adeiladwyr o Gymru oedd y strydoedd yna yn y bon, a symudodd lawer o Gymry i fyw ynddyn nhw ar ól cyrraedd Lerpwl,  yn creu ardaloedd 'Cymraeg' mewn llefydd fel Anfield, Bootle, a'r Dingle.

Ond mae 'na rwbeth arall sy'n gwneud y strydoedd yma o ddidordeb, ac sydd wedi codi storm (wel storm bach o leiaf!) o brotest yn Lerpwl a thu hwnt.  Mewn un o Welsh Streets y Dingle, sef  Madryn Street, gaeth Ringo Starr ei eni.   Erbyn hyn mae cyn cartrefi John  a Paul o dan ofal yr Ymddiriedolaeth Genedlaethol (National Trust), ac yn atyniadau twristiaeth poblogaidd, felly mae'n annodd credu bod Cyngor Lerpwl yn bwriadu dymchwel 9 Madryn St.   Mae 'na son am symud y ty^ (neu rhan ohono fo!?)  i'r amgueddfa,  ond mae ffans y ffab ffór (neu bobl sy'n gobeithio gwneud arian trwy werthu nhw!) wedi dechrau tynnu brics o ffrynt y ty^ yn barod, felly mae'n rhaid i'r cyngor gwneud penderfyniad cyn iddo fo ddiflannu!!

erthygl - article
cofnodi - record
arbennigwr -specialist/expert
ar fin - just about to
cael eu dymchwel - have their demolishing i.e be demolished
cyngor-council
symudodd - moved
ynddyn nhw - in them
creu - create
o leiaf - at least
ardaloedd - areas
llefydd - places
a thu hwnt - and beyond
sef - namely
gaeth ringo ei eni - ringo had his birth i.e.was born
erbyn hyn - by now
o dan - under
(g)ofal - care
atyniad(au) - attractions(s)
bwriadu - intend
son - talk/mention
amgueddfa - museum
penderfyniad - decision
diflannu - disappear